بعد از حمله مغول ها به ایران یک تقویم و سررسید جدید به نام دوازده حیوانی وارد تقویم سررسید ایرانی ها شد،مخصوصا این تغییر به زمان هولاکوخان مغول بر میگردد که در آن زمان رصد خانه ای به نام ایلخانی در مراغه تاسیس شد.
در آن زمان یک سررسید و تقویم را خواجه نصیرالدین طوسی با بحث تقویم دوازده حیوانی تالیف نمود همچنین بعد از او نیز افراد متعددی دراین باره سخن گفتند که دقیق ترین آن تقویم و سررسیدی است که غیاث الدین جمشید کاشانی تالیف نموده است.
این تقویم و سررسید دوازده حیوانی که وارد ایران شد را میتوان ترکیبی از تقویم و سررسید های متدوال یعنی هجری قمری، جلالی و دوازده حیوانی چینی اویغوری است که در زیر به توضیحاتی در اینباره میپردازیم:
- مبدا این تقویم و سررسید از تقویم هجری قمری گرفته شده است یعنی دقیقا روز هجرت پیامبر از مکه
- ماه های این تقویم را از تقویم جلالی گرفت اند با این تفاوت که تقویم و سررسید جلالی اگر زمان وروود خورشید به برج حمل بعد از ظهر باشد فردای آن نوروز است اما در تقویم و سررسید دوازده حیوانی همان روز را نوروز میدانند.
- نام این تقویم و سررسید از تقویم چینی—اویغوری گرفته شده است
در دوران صفویه دو نوع تقویم و سررسید دوازده حیوانی متداول بود،اولین تقویم و سررسید که در بالا به طور کامل توضیح داده شد اما نوع دوم تقویم و سررسید دوازده حیوانی به جای ماه های دوازده گانه تقویم و سررسید جلالی از ماههای قمری گرفته شد.
و این به این دلیل بود که طول و دوره سالهای قمری از طول سالهای شمسی کوتاهتر است،به همین ترتیب هر سی و سه سال یکبار تقویم و سررسید نوع دوم جلوتر می افتاد و برای سال سی و چهارم نامی تعیین نمیکردند تا نام سالها در هر دو نوع تقویم و سررسید یکسان گردد.
این تقویم ها کاربرد های متفاوتی نیز داشتند تقویم اول که با فصل های سال مطابقت داشت برای دریافت مالیات استفاده میکردند و نوع دوم را برای مراسم های مذهبی استفاده میکردند.
که نوع دوم بعد از صفویه منسوخ شد ولی نوع اول تا سال 1304 که مجلس شورای ملی یک قانون رسمی برای تقویم و سررسید تعیین نمود مورد استفاده بود.